วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร

โดย วริทธิ์นันท์ คงสถิตย์ธรรม

วัดปทุมวนารามราชวรวิหารก็เป็นอีกวัดที่ตั้งอยู่ใจกลางกรุงเทพมหานคร ที่แม้จะมีความวุ่นวายแต่ภายในวัดก็ยังมีความสงบ ร่มเย็นอยู่มาก เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการหลีกหนีความวุ่นวาย


วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร หรือวัดสระปทุม ตั้งอยู่บนถนนพระรามที่ 1 อยู่ระหว่างศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิร์ลและสยามสแควร์ เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร สร้างหลังจากการสร้างพระราชอุทยานสำหรับพักผ่อนพระราชอริยบทนอกพระนคร หรือสระปทุม รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระอุโบสถ ตั้งหันหน้าไปทางทิศตะวันออกอยู่บริเวณหน้าวัด ทรงตามศิลปะรัตนโกสินทร์ คือ หลังคาลดลงสองชั้น มุงกระเบื้องลอนลูกฟูกแบบจีน ประดับช่อฟ้าใบระกา หน้าบันเป็นรูปมหามกุฏเหนือพานอยู่ใน ข้างล่างพื้นประดับด้วยกระจกสี มุมและเสาข้างนอกปิดไว้ด้วยแผ่นศิลาเขียวสลักรูปกอบัว ใบเสมาแต่งเป็นสี่เหลี่ยมยอดมน สลักกลีบดอกไม้แบบรัตนโกสินทร์ ซุ้มประตูหน้าต่างเป็นรูปปั้นมงกุฎ ที่ประตูและหน้าต่างประดับลายรูปปั้นเป็นรูปชีวิตชาวนา ด้านในประตูหน้าต่างเขียนรูปเครื่องบูชาแบบจีนสอดสีสวยงาม

ภายในพระอุโบสถประดิษฐานพระประธานอยู่บนชุกชี 4 ชั้น เป็นพระพุทธรูปหล่อปางมารวิชัยมีนามว่า “พระไส” หน้าตักกว้าง 1 ศอก 1 นิ้ว ด้านหลังพระประธานเป็นซุ้มประทับ สามารถส่องเห็นองค์พระงดงามยิ่งขึ้น รูปเขียนผนังแบ่งเป็นสองชั้น คือ ภาพการเสด็จประพาสสระบัว โดยเป็นภาพเรือพระที่นั่งลอยลำอยู่กลางสระ ท่ามกลางบัวนานาชนิด และภาพแสดงกิจกรรมต่างๆที่พระสงฆ์จะต้องอาบัติ และอานิสงส์ของการปฏิบัติ ในส่วนของผนังด้านหลังพระประธานเขียนรูปดอกบัวขนาดใหญ่ แต่ละดอกจะมีนางฟ้าฟ้อนรำอย่างสวยงามอยู่ถึง 7 นาง

พระเจดีย์ ตั้งอยู่ต่อจากพระอุโบสถ พระเจดีย์เป็นรูปทรงกลม มีสองชั้น ชั้นล่างเป็นฐานสี่เหลี่ยมตามมุมทั้งสี่มีพุ่มปั้น รูปดอกซ้อน 4 ชั้น ฐานโปร่งเปิดเข้าไปสามารถเห็นผนังที่ก่อรับน้ำหนักสามชั้นได้ ตรงกลางเป็นลานว่าง แต่ในปัจจุบันได้ประดิษฐานพระพุทธบาทจำลองหินอ่อนเอาไว้ บันไดสร้างเป็นรูปกลมข้างในโปร่ง ตรงการประดิษฐานพระพุทธรูปไสยาสน์หินอ่อน ซึ่งได้มาจากลังกา และบริเวณด้านข้างมีพระพุทธรูปยืนในท่าต่างๆประดิษฐานอยู่ด้วย

ทางทิศตะวันตกของพระเจดีย์เป็นพระวิหาร มีรูปทรงคล้ายกับพระอุโบสถ ของวัดเทพศิรินทราวาส หลังคาลอดสองชั้น ต่อระเบียงยื่นหน้าลัง ประดับช่อฟ้าใบระกา มุงกระเบื้องลูกฟูกเช่นเดียวกับพระอุโบสถ ปิดกระจกที่หน้าบัน ชั้นบนประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัย ด้านนอกปั้นเป็นรูปเทพชุมนุม อย่างประณีตงดงาม หน้าบันไดของระเบียง ปั้นรูปมหามงกุฎประดิษฐานบนพาน ขนาบด้วยฉัตรห้าชั้น ประกอบด้วยลายเทพพนม ลวดลายเปลวประตูหน้าต่าง กรอบซุ้มปั้นเป็นรูปดอกบัวสีทองและยอดมงกุฎ บานประตูด้านนอกทำลายเทพพนมอยู่ในดอกบัว พื้นประดับด้วยกระจกสี หน้าต่างด้านนอกเขียนลายน้ำรูป

ดอกบัว ด้านในเขียนเป็นรูปยักษ์ขึ้นจากสระบัวสอดสี เหมือนกับลายที่ประตู ผนังตอนบนเขียนรูปภาพกระบวนเรือเสด็จชลมารค ตอนล่างเขียนเรื่องศรีธนชัย พระพุทธรูปปางมารวิชัย หน้าตัก กว้าง 2 ศอก 1 นิ้ว มีพระนามว่า “พระเสริม” เป็นพระประธาน ด้านหน้าพระประธานจะมีพระพุทธรูปปางมารวิชัยเช่นเดียวกัน แต่ขนาดเล็กกว่า มีพระนามว่า “พระแสน” ประดิษฐานอยู่ “พระเสริม” และ “พระแสน” นี้ ซึ่งตเคยเป็นพระพุทธรูปสำคัญของล้านช้างมาก่อน

จะเห็นได้ว่า วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร นี้ เป็นวัดที่มีสถาปัตยกรรมที่งดงามมาก และยังมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน เหมาะแก่การจะมาศึกษาประวัติศาสตร์ ร่วมไปถึงประวัติศาสตร์ศิลปะของสมัยรัตนโกสินทร์ที่ทรงคุณค่าของพวกเราชาวไทยอีกด้วย

อ้างอิง

ธรรมะไทย. วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร. ค้นข้อมูลเมื่อ 14 มกราคม 2557. จาก http://www.dhammathai.org/watthai/bangkok/watpathumwanaram.php

watpathumwanaram. (2554). วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร. ค้นข้อมูลเมื่อ 14 มกราคม 2557. จาก http://www.watpathumwanaram.com/main/about.php

พระอุโบสถวัดปทุมวนารามราชวรวิหาร

พระเจดีย์

พระวิหาร