วัดไชยวัฒนาราม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

โดย พิมพ์ลภัส เฉลิมศรี

สถานที่ท่องเที่ยวในประเทศไทยมีหลายหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็นสถานทีที่เกี่ยวกับธรรมชาติ หรือวัฒนธรรม ซึ่งสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทยเองก็มีมากมายหลายแห่ง โดยเฉพาะจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่สะท้อนถึงศิลปะงดงามของอาณาจักรในอดีต ดังเช่น วัดไชยวัฒนาราม เป็นต้น

วัดไชยวัฒนาราม ตั้งอยู่ที่ ถ.อู่ทอง ต.บ้านป้อม ต.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา ได้สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2173 โดยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง พระองค์โปรดเกล้าฯให้สร้างขึ้นบนที่ที่เป็นบ้านเดิมของพระองค์เพื่ออุทิศพระราชกุศลถวายพระราชมารดา แต่ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงสันนิษฐานว่าวัดนี้สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งชัยชนะเหนือนครละแวกโดยจำลองแบบมาจากปราสาทนครวัด ซึ่งเชื่อกันว่าวัดแห่งนี้เป็นที่ฝังพระศพของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ (เจ้าฟ้ากุ้ง) กวีเอกสมัยอยุธยาศาสนสถานและปูชนียวัตถุภายในวัดไชยวัฒนาราม ประกอบด้วย

ปรางค์ประธาน ตั้งอยู่บริเวณศูนย์กลาง ?เพื่อสื่อแทนเขาพระสุเมรุ รอบปรางค์มีบันไดขึ้นสู่เรือนธาตุที่มีมุขยื่นออกทั้งสี่ด้าน ยอดปรางค์แบบกลีบขนุน ทำรัดประคดซ้อนกัน 7 ชั้น ข้างปรางค์ประธานล้อมรอบด้วยปรางค์บริวารทั้งสี่ สื่อแทนทวีปที่มีอยู่ทั้งสี่ โดยตั้งอยู่บนลานประทักษิณเดียวกัน

เมรุทิศเมรุราย ที่มาของชื่อวัดแห่งนี้มีมีแนวความคิด มาจากคติเขาพระสุเมรุ ลักษณะวัดเป็นเมรุทรงปราสาทซ้อนลดหลั่นกันขึ้นไป 7 ชั้น ที่สื่อถึงจักรวาลอื่นๆ ตั้งอยู่ล้อมรอบปรางค์ประธาน 8 องค์ ซึ่งเมรุทิศตั้งอยู่บริเวณมุม ส่วนเมรุรายตั้งกึ่งกลางระหว่างเมรุทิศ เชื่อมต่อกันด้วยระเบียงคด ภายในเมรุทิศเมรุราย ประดิษฐานด้วยพระพุทธรูปปูนปั้นทรงเครื่องปางมารวิชัย ที่อยู่ภายในซุ้มเรือนแก้ว ส่วนบนเป็นฝ้าเพดานไม้ประดับดาว

บริเวณผนังเคยมีภาพจิตรกรรมรูปใบไม้ใบกนก ที่ปัจจุบันได้เลือนลางไป บริเวณผนังภายนอกประดับด้วยปูนปั้นแสดงเรื่องพุทธประวัติ 12 รูป บริเวณระเบียงคดประดิษฐานด้วยพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย

พระอุโบสถ ตั้งอยู่ด้านหน้าปรางค์ประธาน ด้านหน้ากำแพงเมรุทิศเมรุราย เป็นพระอุโบสถขนาดใหญ่ที่ปัจจุบันเหลือเฉพาะส่วนของฐาน มีกำแพงล้อมรอบโบราณสถานสำคัญแหล่านี้ถึง 3 ชั้น ภายประดิษฐานพระพระพุทธรูปหินทรายปางมารวิชัย บนฐานชุกชีเป็นประธาน

เจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง ตั้งอยู่ด้านหน้าพระอุโบสถ ที่มีด้วยกัน 2 องค์ ซึ่งสันนิษฐานว่าอาจจะเป็นที่บรรจุพระอัฐิพระราชมารดาและพระราชบิดาของพระ เจ้าปราสาทอง

เจดีย์เจ้าฟ้ากุ้ง (เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์) ตั้งอยู่ด้านข้างระเบียงคด เป็นเจดีย์ทรงระฆัง ภายในบรรจุพระอัฐิเจ้าฟ้ากุ้ง

ปรางค์เจ้าแม่วัดดุสิต พระนมของสมเด็จพระนารายณ์ เป็นปรางค์องค์เล็ก มีบันไดสู่ซุ้มเรือนธาตุ

วัดไชยวัฒนารามเป็นวัดแห่งหนึ่งในอาณาจักรอยุธยาที่มีความสำคัญต่อคนในสมัยนั้น ซ้ำยังคงเหลือสถาปัตยกรรมในสมัยนั้นที่ควรค่าแก่การรักษาคงไว้เพื่อให้ชาวไทยได้ศึกษา เรียนรู้ถึงวัฒนธรรมในอดีต ดังชั้นวัดไชยวัฒนารามจึงเป็นโบราณสถานอีกแห่งหนึ่งที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้

อ้างอิง

คัมมิ่ง ไทยแลนด์. วัดไชยวัฒนาราม วัดที่พระเจ้าปราสาททองสร้างอุทิศถวายแด่พระราชมารดา. ค้นข้อมูลเมื่อ 12 มกราคม 2557. จาก http://www.comingthailand.com/ayutthaya/wat-chaiwatthanaram.html

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. วัดไชยวัฒนาราม. ค้นข้อมูลเมื่อ 12 มกราคม 2557. จาก http://th.wikipedia.org/wiki/วัดไชยวัฒนาราม

ปรางค์ประธาน 

เมรุทิศเมรุราย

ปูนปั้นบริเวณผนังเมรุทิศเมรุราย แสดงเรื่องราวในพุทธประวัติ 

พระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย ภายในระเบียงคด

เจดีย์เจ้าฟ้ากุ้ง