วัดสระศรี จังหวัดสุโขทัย

โดย นัยนา ตั้งดำรงวัฒน์

เมื่อเอ่ยถึงจังหวัดสุโขทัยทุกคนคงจะนึกถึงแหล่งโบราณสถานที่ทรงคุณค่า แหล่งทำเครื่องสังคโลกในอดีต และคงจะนึกถึงวัดวาอาราม เพราะจังหวัดสุโขทัยแห่งนี้มีวัดที่เป็นโบราณสถานมากมายหลายแห่งและหนึ่งในนั้นก็คือ วัดสระศรี

วัดสระศรี เป็นวัดที่ตั้งอยู่ในทิศตะวันตกเฉียงเหนือของวัดมหาธาตุ ซึ่งเป็นโบราณสถานสำคัญที่มีความงดงามมากอีกแห่งหนึ่ง เนื่องจากที่ตั้งอยู่กลางสระน้ำที่มีขนาดใหญ่ที่สุดชื่อว่า ตระพังตระกวน สิ่งสำคัญของวัดประกอบด้วย เจดีย์ทรงระฆัง วิหารและโบสถ์กลางน้ำ ด้านหน้าวิหารขนาดใหญ่ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย มีเจดีย์ขนาดเล็ก ศิลปะศรีวิชัยผสมลังกา ตั้งอยู่ทางด้านทิศใต้ มีซุ้มพระพุทธรูป 4 ทิศ ด้านหน้ามีเกาะกลางน้ำขนาดย่อมเป็นที่ตั้งของพระอุโบสถขนาดเล็ก วัดแห่งนี้ได้ชื่อว่าเป็นจุดที่มีทัศนียภาพที่สวยงาม

เจดีย์ทรงระฆังของวัดสระศรี เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่แสดงถึงการ รับพุทธศาสนาจากลังกาของสุโขทัย บางครั้งจึงเรียกเจดีย์แบบนี้ว่า เจดีย์ทรงลังกา ครั้งหนึ่งมีผู้ลักลอบขุดกรุของเจดีย์องค์นี้ ได้พบ เจดีย์จำลอง (บรรจุอัฐิธาตุ) และแผ่นทองจารึกข้อความกล่าวถึงพระเถระผู้ใหญ่มาดำเนินการสร้างเจดีย์เพื่อ บรรจุพระอัฐิธาตุของพระมหาธรรมราชาลิไท จารึกหลักนี้จึงเรียกว่า จารึกวัดสระศรี และสถูปเจดีย์จำลอง ดังกล่าว ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติรามคำแหง สุโขทัย ส่วนโบสถ์ที่อยู่กลางน้ำก็เป็นความเชื่อถือแบบพุทธที่ใช้น้ำในความหมายของ ความบริสุทธิ์ของขอบเขต เรียก ว่า อุทกสีมา หรือ นทีสีมา ที่กันไว้เป็นเขตสำหรับให้พระสงฆ์ทำสังฆกรรม

ภายในวัดสระศรี มีโบราณสถานประกอบด้วย

พระวิหาร มีขนาดค่อนข้างใหญ่เก้าห้อง ผนังก่อด้วยอิฐถือปูน เสาแปดเหลี่ยมก่อด้วยศิลาแลง ด้านหน้ามีมุขเด็จและบันไดทางขึ้นทั้งสองด้าน ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย พุทธลักษณะงดงาม พระเกศาขมวดใหญ่ ยอดเป็นเปลว ประดิษฐานที่ฐานชุกชี

เจดีย์ประธาน ตั้งอยู่ด้านหลังพระวิหาร เป็นเจดีย์ทรงทรงระฆัง หรือทรงลังกา ขนาดใหญ่ ฐานชั้นล่างเป็นฐานบัวลูกแก้วอกไก่ยกสูง ก่อเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ส่วนบนเป็นชั้นบัวถลา องค์ระฆัง บัลลังก์ ก้านฉัตรและปลียอด ภายในได้มีการขุดพบเจดีย์จำลองสำริด เจดีย์ดีบุก กรวยชิน กรวยเหล็ก โดยสมบัติดังกล่าวปัจจุบันได้เก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติรามคำแหง

เจดีย์ขนาดเล็ก ศิลปะศรีวิชัยผสมลังกา ตั้งอยู่ด้านข้างเจดีย์ประธาน รอบเจดีย์มีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปทั้งสี่ทิศ ด้านหน้าเจดีย์ประดิษฐานด้วยพระพุทธรูปปางลีลา ศิลปะสุโขทัย

พระอุโบสกลางน้ำ ตั้งอยู่ด้านหน้าพระวิหาร บนเกาะที่มีขนาดเล็ก เป็นพระอุโบสถสองห้อง เหลือเฉพาะส่วนฐานและเสา มีเสมาหินชนวนปักอยู่โดยรอบ อันเป็นการแสดงเขตของพุทธาวาส

วัดสระศรีนอกจากจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีทัศนียภาพที่สวยงามแล้ว ยังเป็นแหล่งโบราณสถานที่ทรงคุณค่า เราทุกคนจึงควรรักษาดูแลไว้ให้คงอยู่ตลอดไป


อ้างอิง

กลุ่มงานข้อมูลสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานจังหวัดสุโขทัย. วัดสระศรี สืบค้นเมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2557, จาก http://www.sukhothai.go.th/tour/tour_01.htm#วัดสระศรี

ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม. (2555). วัดสระศรี สืบค้นเมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2557, จาก http://mculture.in.th/album/169059/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5

วัดสระศรี สืบค้นเมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2557, จาก
http://student.nu.ac.th/tangtai/SukhothaiP/Page-3/Page-3-3/Page-3-3-2.html

วัดสระศรี จ.สุโขทัย สืบค้นเมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2557, จาก
http://www.comingthailand.com/sukhothai/wat-sasi.html