วัดอนงคารามวรวิหาร (วัดอนงค์) กรุงเทพมหานคร

โดย ภารณี แสงสว่างวัฒนะ

หากจะกล่าวถึงประวัติศาสตร์ไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ก็คงหนีไม่พ้นบทบาทการปกครองของพระมหากษัตริย์ไทยในรัชกาลต่างๆตั้งแต่รัชกาลที่ 1 จนถึงปัจจุบัน ซึ่งแต่ละรัชกาลได้ให้ความสำคัญทั้งในเรื่องด้านเศรษฐกิจ กฎหมาย การศึกษา ศิลปกรรม รวมไปถึงด้านศาสนาอีกด้วย โดยเฉพาะด้านศาสนาซึ่งจุดเด่นๆในสมัยนี้คงหนีไม่พ้นเรื่องการทำนุบำรุงศาสนา อย่างเช่นการบูรณปฏิสังขรณ์ของวัดต่างๆในแต่ละรัชกาล รวมไปถึงการทำสังคายนาซึ่งได้ให้ความสำคัญเป็นอย่างมากเพราะศาสนาและวัดวาอารามนั้นเป็นสัญลักษณ์และเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวพุทธศาสนิกชนชาวไทยมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

วัดอนงคารามวรวิหารเป็นวัดอารามหลวงชั้นโท ตั้งอยู่ที่ 41 ถนนสมเด็จเจ้าพระยาแขวงสมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร  ซึ่งเป็นวัดที่สร้างในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นวัดนี้เดิมมีชื่อว่า วัดน้อยขำแถม เป็นชื่อตามคนสร้าง คือ ท่านผู้หญิงน้อย ซึ่งเป็นภรรยาของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ (ทัต บุนนาค) หรือสมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อย สร้างขึ้นเพื่อให้เป็นวัดคู่กันกับวัดพิชัยญาติแล้วถวายเป็นพระอารามหลวงในรัชกาลที่ 3ส่วนคำว่าขำแถมนั้นมีเพิ่มเติมมาจากนามเดิมของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์มหาโกษาธิบดี (ขำ) ซึ่งเป็นผู้ปฏิสังขรณ์วัดแห่งนี้ ต่อมาถึงสมัยรัชกาลที่ 4 วัดนี้ก็ได้รับพระราชทานชื่อใหม่ว่าวัดอนงคาราม

พระอุโบสถที่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 เป็นอาคารทรงไทย ก่ออิฐถือปูนหลังคามุงกระเบื้องเคลือบ ช่อฟ้า ใบระกาลงรักประดับกระจกหน้าบันและซุ้มประตูหน้าต่างก็มีลวดลายลงรักปิดทองสวยงามมีพระพุทธรูปสำคัญอย่างพระพุทธจุลนาคซึ่งเป็นพระพุทธรูปสมัยสุโขทัยปางมารวิชัยเป็นพระประธานในพระวิหารและมีพระพุทธรูปพระสาวกหล่อด้วยโลหะปิดทองยืนอยู่ด้านซ้ายขวาอีกทั้งด้านหน้าพระประธานยังมีพระพุทธมังคโลซึ่งเป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องปางสมาธิตั้งอยู่ด้านหน้าอีกด้วยและใกล้ ๆ กับพระวิหารนั้นก็ยังมีพระมณฑปซึ่งสร้างขนาบกับพระวิหารหลังที่อยู่ด้านทิศตะวันออกประดิษฐานพระพุทธรูปไสยาสน์ที่จำลองมาจากวัดราชาธิวาสและหลังที่อยู่ด้านทิศตะวันตกประดิษฐานพระพุทธบาทจำลองเอาไว้

วัดอนงคาราม บนชั้นสอง เป็นห้องสมุดประชาชนภายในวัดนั้นและเป็นที่ตั้งของ "พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเขตคลองสาน" ซึ่งในพิพิธภัณฑ์นั้นมีการจัดแสดงนิทรรศการเรื่องราวความเป็นมาเป็นไปต่างๆในเขตคลองสาน ทั้งเรื่องของวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวคลองสานตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

ส่วนศิลปวัตถุของวัดนี้ มีศิลปวัตถุที่งดงามประจำวัดอนงคารามชิ้นหนึ่งคือตู้พระไตรปิฎก เป็นฝีมือช่างสมัยอยุธยาตอนปลาย เขียนลายทองเป็นรูปขบวนพยุหยาตราทางสถลมารคและชลมารคบานประตูด้านหน้าเขียนเป็นเรื่องพระมโหสถตอนข้าศึกมาล้อมเมืองสิ่งที่น่าสนใจอื่นๆได้แก่ กุฏิสงฆ์ซึ่งออกแบบตัวเรือนและรั้วไว้อย่างสวยงาม

จะเห็นได้ว่าวัดอนงคารามวรวิหาร ( วัดอนงค์ )เป็นอีกวัดหนึ่งที่นับได้ว่ามีความเก่าแก่ในกรุงเทพมหานครและในสมัยรัตนโกสินทร์เลยก็ว่าได้ ซึ่งวัดนี้มีประติมากรรมและศิลปวัตถุที่มีความโดดเด่นและมีมนต์ขลัง ซึ่งควรค่าแก่การอนุรักษ์รักษาไว้ นอกจากนี้วัดอนงคารามวรวิหารยังเต็มไปด้วยคุณค่าทางประวัติศาสตร์อีกด้วยและควรค่าแก่การศึกษาหาความรู้ ถ้ามีโอกาสก็อยากให้ลองมาสัมผัสความวิจิตรงดงามของวัดแห่งนี้

อ้างอิง

วิกิพีเดีย.  (2552).  วัดอนงคารามวรวิหาร.  สืบค้นเมื่อ 31 มกราคม 2557, จาก http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3

ธรรมะไทย.  (ม.ป.ป).  วัดอนงคารามวรวิหาร.  สืบค้นเมื่อ 31 มกราคม 2557, จาก http://www.dhammathai.org/watthai/bangkok/watanongkharam.php


วัดอนงคารามวรวิหาร

ตู้พระไตรปิฎก